ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun açıklamasına göre Başkan Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmelrinde birkaç gün içinde bir ilerleme görmediği takdirde girişimlerini sonlandıracak.
Bu esnada ABD, teknoloji sektörü için kritik önem taşıyan nadir toprak elemenleri madenleri için Ukrayna’yla yapılacak anlaşmanın son aşamalarına geliyor.
Trump yönetimi, sözünü defalarca verdiği Rusya ve Ukrayna arasındaki barış anlaşmasını sağlayamazken, Ukrayna’da tüm sanayisi için kritik olan nadir toprak elementlerini çıkartan madenlerin işletilmesi için hazırlıklara başlıyor.
Sınırın Ukrayna tarafında, Rusya ile olan savaşın cephe hattına yakın olan bu madenler, Rusya için de kritik önem taşıyor. Rusya, hergün yeni taarruzlar düzenleyerek bu madenlerin bulunduğu şehirlere milim milim ilerliyor.
Eğer ABD, Rusya ve Ukrayna arasında bir barış anlaşması imzalanmadan bu madenlerle ilgili bir anlaşma imzalarsa, ABD ve Rusya arasındaki bir savaşın temelleri atılabilir.
OLASI BİR SAVAŞIN HARİTASI
Ukrayna, geçici bir ateşkese açık olduğunu söylüyor.Öte yandan Kiev, Perşembe günü ABD ile enerji ve maden kaynaklarının paylaşımı konusunda ön anlaşmaya vardığını açıkladı.
Ancak Rusya net bir yanıt vermekten kaçınıyor. Bu esnada Rusya, büyük Ukrayna şehirlerini vurararak onlarca sivilin ölümüne neden oldu.
Rubio, “Eğer iki taraf da ciddiyse, barış görüşmelerinde yardımcı olmak istiyoruz. Ama bu gerçekleşmeyecekse, o zaman bizim için en az onun kadar önemli başka konulara geçeceğiz” dedi.
Ancak Ukrayna’daki durum, eğer görmezden gelinirse tehlikeli bir hale gelebilir. Katar kaynaklı Al Jazeera’nın hazırladığı, AFP ve Reuters verilerini kaynak aldığı grafik, durumun vehametini gözler önüne seriyor.
ABD’nin sahip olmak istediği madenlerin önemli bir kısmı, Rusya tarafından işgal edilen bölgelerde iken, cephenin Ukrayna tarafında kalan kısmındaki metaller de hergün sıcak çatışmaların yarattığı hatta son derece yakın bulunuyor.
ABD’nin bölgede bir barış sağlanmasını beklemeden, kendi şirketlerini görevlendirerek maden çıkartması, bir Rusya saldırısı durumunda ABD vatandaşlarını riske atabilir.
Buradaki madenlerin sadece Ukraynalılar tarafından işletilmesi halinde ise, Rusya saldırıları nedeniyle bu madenlere ihtiyaç duyan ABD’nin ekonomik emellerine ulaşamaması anlamına gelebilir.
Rusya ve Ukrayna cephe hattındaki dikkatsiz bir ABD atılımı, Trump yönetimini ülkesinin milyarca dolar yardımlarıyla devam eden savaşa bizzat sokabilir.
‘EĞER MÜMKÜN DEĞİLSE…’
Cuma günü gazetecilere konuşan Rubio, barış görüşmelerinin haftalar ya da aylar süremeyeceğini belirtti. ABD’nin önümüzdeki günlerde bir ilerleme görmemesi halinde başka önceliklere yöneleceğini söyledi.
Bu açıklama, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ev sahipliğinde Paris’te düzenlenen ve bir gün süren toplantının ardından geldi. Görüşmeye Rubio’nun yanı sıra özel temsilci Steve Witkoff, Ukrayna, İngiltere ve Almanya’dan yetkililer katıldı.
Rubio, “Eğer bu mümkün değilse, eğer iki taraf da anlaşmaya bu kadar uzaksa, Başkan bir noktada, ‘Tamam, biz bu işi bitirdik’ diyecektir” dedi.
ABD’nin Rusya ve Ukrayna arasındaki barış sürecinde yaptıklarına değinen Rubio, “Dünyanın dört bir yanına uçup duramayız, toplantı üstüne toplantı yapamayız. Eğer hiçbir ilerleme sağlanmıyorsa bu sürdürülemez” dedi.
Rubio’ya göre ABD’nin hedefi, barışın mümkün olup olmadığını birkaç gün içinde anlamak. Rubio, Trump’ın görüşmelerin uzayıp gitmesini istemediğini, bu konuda sert bir tutumu olduğunu belirtti.
TRUMP’IN ÖNCELİĞİYDİ, ÇIKMAZA GİRDİ
Bu konu, Trump’ın uzun süredir öncelik verdiği bir başlıktı. Trump nadir toprak elementleriyle ilgili anlaşmayı, ABD’nin milyarlarca dolarlık askeri yardımı karşılığında bir ödeme şekli olarak görüyor.
Söz konusu metin aslında şubat ayında imzalanmak üzereydi. Ancak Trump ile Zelenskiy arasında Oval Ofis’te yaşanan bir tartışma nedeniyle süreç askıya alınmıştı.
Rubio, Paris’teki görüşmelerin olumlu geçtiğini ve Avrupa ülkelerinin sürece yapıcı katkı sunduğunu belirtti. Gelecek hafta Londra’da benzer bir formatta yeni bir toplantının yapılacağını ve bunun hem Rusya’nın görüşünü almak hem de Ukrayna’nın pozisyonunu netleştirmesi için bir fırsat olacağını söyledi.
Paris’teki zirvenin amacı, Trump’ın Şubat ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile temas kurmasından sonra tıkanan müzakereleri yeniden canlandırmaktı.