Annelerden gizli olarak bebeklerin genetik yapılarını rahimde değiştirerek AIDS, kanser ve alzheimer gibi hastalıkların önüne geçmeyi başardıktan sonra etik kurallarını feci şekilde ihlal ettiği için hüküm giyen Çinli biliminsanı He Jiankui, labarotuara dönmek istiyor.
He Jiankui, alzheimer gibi hastalıkları tedavi etmek için insanların genetik kodunu düzenlemeye devam etmek istediğini söylüyor. Ancak ‘çılgın biliminsanı’ olarak ünlenen He’nin şu anda ne bir laboratuvarı ne de bir akademik kurumla bağlantısı var. Pasaportuna el konulduğu için yurt dışına da çıkamıyor.
Doktor, yaşanan uluslararası tepkiye rağmen kendini gelecek bilimsel gelişmelerin habercisi olarak görüyor. He, “Gelecek bilimsel gelişmeler ve gen tedavileri konusunda konuşacak birisi olmalı. O kişi benim” diyor.
Ancak hem yaptığı ilk deney hem de bilim dünyasına yeniden adım atma çabası hala büyük tepkiler topluyor. X platformunda laboratuvar fotoğrafları paylaşmasına rağmen Pekin’de bir araştırma tesisi olmadığını kabul ediyor. Çin hükümetiyle olan ilişkisi ise yok denecek konumda.
ANNE KARNINDA GENETİKLERİYLE OYNADI
He’nin 2018’de duyurduğu deney, insan embriyolarına HIV’e karşı bağışıklık kazandırmak için CRISPR tekniğini kullandığı çalışma oldu.
Bu müdahale kalıtsal olduğu için çocukların genetik yapısı gelecek nesillere de aktarılabilecekti. He’nin amacı, AIDS hastalığına karşı kalıtsaPEKİ ŞİMDİ NE YAPIYOR?l bağışıklık yaratarak bu hastalığı önleyen geni üreme yoluyla yaymaktı.
O dönemde He, Çin’de yıldızı parlayan bir bilim insanıydı ve birkaç biyoteknoloji girişiminin başındaydı. Ancak deney, hem ülkesi hem de uluslararası bilim camiası tarafından sert şekilde eleştirildi. Ailelere haber vermeden çocukların genetik koduyla oynayan He, bilim camiası tarafından etik kurallarını hiçe saydığı yönünde eleştirildi.
Bazı bilim insanları deneyin, ailelerin çocuklarının boyunu ve görünüşü modifiye edebilecekleri “tasarım bebekler” çağını başlatabileceğinden söyledi. Bazıları ise ailelerin riskler konusunda yeterince bilgilendirilmediğini söyledi.
Çin ise bu gelişmenin ardından insan embriyoları üzerinde üreme amaçlı gen düzenlemeyi yasakladı ve etik denetimleri artırdı. Bu deneylerden sonra He Jianku, 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
PEKİ ŞİMDİ NE YAPIYOR?
He Jiankui’nin bilim dünyasına geri dönüş çabası bir halkla ilişkiler stratejisi mi yoksa kariyerini yeniden kazanma çabası mı, bilinmiyor.
Kendisi sık sık uluslararası gazetecilerle görüşüyor, X platformunda beyaz önlükle pozlar veriyor. Paylaştığı fotoğraflarda arkasında İncil ve Çin lideri Xi Jinping’in kitabı dikkat çekiyor. Ancak çalışmalarıyla ilgili somut bilgi vermiyor. 2018’de müdahale ettiği üç bebeğin durumu hakkında da sadece “sağlıklılar” demekle yetiniyor.
Hapisten çıktıktan sonra kısa süreliğine Wuhan’daki özel bir üniversitede çalıştığını söylüyor. Ancak yabancı basınla konuştuğu gerekçesiyle işine son verildiğini iddia ediyor.
Daha sonra Hainan Adası’na taşınmış ancak burada da bir saldırıya uğradığını öne sürerek ayrıldığını belirtiyor. Pekin’de Alzheimer ve DMD gibi hastalıklar üzerinde çalıştığını iddia ettiği bir laboratuvar kurduğunu belirtmişti. Ancak orada da artık bulunmadığı ortaya çıktı.
X platformunda yatırım çağrısı yaptıktan sonra belgeleri kaldırdı ve araştırmaları için yeterli finansman bulduğunu iddia etti. Ancak finansörünün kim olduğunu açıklamadı.
Dünya için muamma olan çılgın doktorun en son X paylaşımlarından biri ise dikkat çekti. Beyaz önlüğüyle poz veren He Jiankui paylaşımında “Etik kuralları, bilim ilerlemesi önünde bir engel” diye yazdı.