Birleşik Krallık’ta kültür ve tarih denince akla genellikle Londra, Birmingham ya da Manchester gibi büyük şehirler geliyor fakat ülkenin doğusunda yer alan Nottingham, yüzeyin altında barındırdığı sırlarla dikkat çeken bambaşka bir hikaye sunuyor. Robin Hood efsanesiyle bilinen bu şehir, aslında adeta bir ‘yer altı şehri’.
National Justice Museum’un verilerine göre, Nottingham şehir merkezinin altında 800’ü aşkın mağara yer alıyor. Britanya’nın en büyük yer altı mağara sistemi olarak bilinen bu yer, yumuşak kumtaşı kayalarına oyulmuş bu devasa ağ. Ortaçağ’dan günümüze uzanan bu labirent, bir zamanlar tabakhanelerden gecekondu evlerine, II. Dünya Savaşı sığınaklarından gizli barlara kadar birçok farklı amaca hizmet etti.
Bu mağaralar yalnızca birer jeolojik oluşum değil aynı zamanda sosyal tarih açısından da büyük önem taşıyor. 19. yüzyıla kadar özellikle şehrin yoksul kesimleri, bu mağaraları yaşam alanı olarak kullanıyordu fakat 1845 yılında çıkarılan bir yasa ile insanların bu sağlıksız koşullarda yaşamaları yasaklandı. O döneme kadar yer altı, aşırı kalabalıklaşmanın çözümü olurken, hijyen ve güvenlik açısından ciddi tehlikeler barındırıyordu.
ORTAÇAĞDAN MODERN ÇAĞA: MAĞARALARIN DÖNÜŞÜMÜ
Ortaçağ’da bu mağaralar, özellikle hayvan derilerinin tabaklanması için kullanılıyordu. Bu da Nottingham’ı, Britanya’da yer altı tabakhanesi bulunan tek şehir haline getiriyordu. Yüzyıllar sonra, II. Dünya Savaşı sırasında mağara ağının yaklaşık yüzde 10’u hava saldırılarına karşı sığınak olarak kullanılmak üzere ya yeniden düzenlendi ya da acilen kazıldı. Bu ağlar, 500’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ya da yaralandığı saldırılarda koruma sağladı.
KRALİYET ENTRİKALARI VE TİCARETİN GÖLGESİ
Nottingham mağaraları yalnızca yoksul halkın ya da savaş kurbanlarının değil kraliyet tarihinin de tanığı oldu. 1330 yılında Kral III. Edward’ın destekçileri, Mortimer’s Hole adı verilen gizli bir geçidi kullanarak Nottingham Kalesi’ne sızdı ve annesi Isabella ile sevgilisi Roger Mortimer’ı ele geçirdi. Bu olay, mağaraların İngiliz tahtındaki politik gelişmelerde de nasıl bir rol oynadığını ortaya koyuyor.
Mağaralar, aynı zamanda şehrin ekonomik geçmişine de ışık tutuyor. Dantel ticaretiyle ün salan Nottingham, Avrupa’dan cam ürünleri ve şaraplar gibi lüks malların ithalatında önemli bir merkezdi. Bazı mağaralar, bu pahalı ürünleri saklamak için zengin tüccarlar tarafından genişletildi. Öte yandan Mağara ağının yalnızca bir kısmı bugün ziyaretçilere açık.